bursabitkisel.com/upload/images/bitkisozlugu/kedibasi otu.jpg" style="width: 220px; height: 220px; border-width: 2px; border-style: solid; margin: 10px; float: left; " />
Kedi Başı Otu
Latince Adı: Galeopsis segetum
Almanca Adı: Hohlzahnkraut
Diğer İsimleri: Sarı Kedibaşıotu, Şifalı Kedibaşıotu
Familyası: Ballıbabagillerden, Lipenblütengewaechse, Lamiaceae (Labiatae)
Drugları: Kedibaşıotu: Galeopsidis herba
Kedibaşıotunun yaprak, çiçek, ve taze sürgünleri yani otu çay, tentür ve natürel ilaç yapımında kulanılır.
Giriş: Kedibaşıotunun bilinen üç türü mevcuttur ve bunlar: a-) Sarı Kedibaşıotu: galeopisi segetum, b-) Tikenli
Kedibaşıotu: (adi kedibaşıotu): galeopsis trahit ve Renkli Kedibaşıotu: galeopsis speciosa’u sayabiliriz. Bu türlerden sadece şifalı veya sarı kediotbaşıotu tıbbi maksatla kulanılır.
Bu nedenle sarı kedibaşıotu diye anılması çiçeklerinin sarı, sarımsı veya beyazımsı sarı olmasındandır. Tikenli kedibaşıotu
ise tüylü ve kupa yapraklarının iğne şeklinde ve renkli kedibaşıotunun çiçekleri yetiştiği yöreye göre çok değişik renk
tonlarına sahip olması nedeniyle böyle anılır.
Botanik: Bir yıllık, 20-50 cm boyunda, kazıkköklü ve dört köşeli bir gövde üzerinde yükselir ve çatalıdır. Vatanının batı
Akdeniz ülkeleri ve batı Avrupa ülkeleri oduğu tahmin edilmektedir. Kedibaşıotu günümüzde batı Asya ülkelerine kadar
yayılmıştır ve genelikle kireçli, killi, kumlu ve taçlı topraklarda yetişir.
Yaprakları karşılıklı, 3-6 cm uzunluğunda, 1,5-cm eninde, yumurta veya mızrak şeklinde bir sonraki ile çapraz,
kenarları dişli, koyu yeşil renkte ve gövdeye oturmuştur. Çiçekleri yaprakların üzerinde bir çember üzerine dizilmiş gibi ve kupa yaprakalrı tiken gibi sivridir. Çiçekleri ballıbabagilerden olması nedeniyle iki dudaklı miğfer şeklinde, alt dudak üç loplu, ortadaki lopun ortası koyu sarı veya eflatun renkte ve geriye doğru uzun bir boru şeklindedir.
Yetiştirilmesi: Kedibaşıotu Türkiyenin hemen her bölgesinde özeliklede taşlı, kumlu, kireçli ve killi topraklarında daha gür yetişir.
Hasat zamanı: Hazirandan Eylüle kadar yerden 5-10 cm yukarıdan kesilerek demet yapılır ve bu demetler güneşli,
havalı, yörelerde kurutulduktan sonra kaldırılır. Malesef şifalı bitkileri toplama, kurutma, paketleme ver depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaparak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca öreneğin bitki 5 günde kurudu ise 2 gün daha kurumada bırakmak
mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterik yağları kaybettiğünden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş'te kurutulur
ve kurur kurumaz hemen paketlenip diploması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar'da açıkta satılması kalitesini kısa sürede
sıfırlar.
Kulanılması:
a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmamıştır. Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2. sınıf bir
şifalı bitkidir. Kedibaşıotu yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır. Örneğin bronşite karşı A. Itır-,
Çuhakökü-, Sinirliot-, Güneşgülü-, ZYE preparatları veya Gökçek İksiri daha etkildir.
b-) Komisyon E’nin 76 nolu 23.04.1987 tarihli monografi bildirisine göre başta hafif nefesyolları üşütmelerine karşı
kulanılır..::
c-) Halkarasında: Eskiden başta verem (akciğer veremi), boğmaca, öksürük, bronşit, akciğer rahatsızlıklarına karşı
kulanılmıştır. Fakat penicilinin keşfi ile önemi biranda yok olmuştur. Oysa kedibaşıotu sadece vereme karşı değilaynı
zamanda öksürük, bronşit, boğmaca, mide-bağırsak üşütmesi, ciğer üşütmesi ve nefesyolları üşütmesi gibi
rahatsızlıklara karşı yüzyıllarca kulanılmıştır.
Birleşimindeki hangi maddenin etkili olduğu konusunda oldukca farklı görüşler mevcuttur. Bazılarına göre silisikasit,
bazılarına göre saponinlerin etkili olduğu iddia edilmektedir, fakat detaylı bir klinik araştırması yapılmamıştır. Bu nedenle
şimdilik halkarasındaki kulanım tarzı ile yetinmek zorunda kalacağız.
Çay: İki tatlı kaşığı kedibaşıotu demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynarsu ilaveedilir, 5-10 dakika demlemeye
bıraktıktan sonrasüzülerek içilir.
Yantesiri: Bilinen bir yantesiri yoktur.